33. Osasun Biltzarra: Botiketatik haratago
4.3 Loaren kalitatea narriadura kognitiboaren prebentzioan eta tratamenduan aztertu beharrekoa
Egileak: Miren Altuna Azkagorta, Maite García Sebastián, Jon Saldias Iriarte, Marta Cañada Rodriguez, Mirian Ecay Torres, Pablo Martínez-Lage Álvarez
Sarrera
Loa funtsezkoa da gure gorputz- eta garun-osasunerako. Zehazki, ezinbesteko da errendimendu kognitibo egokia izateako, ez bakarrik unean bertan, baita etorkizunean ere, eta nahasmenduak (bai loaren kalitatea, zein kantitatearenak) Alzheimerren gaixotasuna garatzeko arrisku faktore independiente dira.Dementzia garatzeko arrisku handiagoa dutenengan, loaren trastornoen diagnostiko eta tratamendu desegokia egin ohi da, zehazki, loaren apnea eta hipopnea sindromearena.
Helburuak
1)Loaren trastornoen prebalentzia erreala ezagutzea dementzia garatzeko arriskua aregotua duten herritarrengan, eta, bereziki, loaren apnea-hipopnea sindromearena.2)Loaren pertzepzio subjektiboaren eta loaren kuantifikazioa eta analisi objektiboaren arteko erlazioa aztertzea.
Metodoak
2024ko martxotik aurrera (gaur egun erreklutamendu aktiboa) 6 edo gehiagoko CAIDE dementzia-arriskuaren indizea duten 60-85 urteko pertsonak, kognitiboki osasuntsuak edo narriadura kognitibo arinarekin, dementzia prebenitzeko CITA GO-ON esku-hartze multimodal ez-farmakologikoko azterketan parte hartzen dutenen artean erreklutatu dira.Denei euren loaren kalitate eta kantitarean inguruan elkarrizketa bat egin zaie, Pittsburg, Oviedo eta eguneko hiperlogurari buruzko Epworth galdetegiak erabiliz. Gainera, guztiei loaren neurketa objetibo bat etxean egiteko gailu bat eman zaie (WatchPAT), gau bakar batean erabiltzeko, eta loaren eguneroko bat, astebetez euren kabuz osatzeko, WatchPATekin erregistratuko gaua barne duena.
Anomalia esanguratsurik detektatzen ez badira, postaz bidaltzen dira emaitzak; aldiz, alterazio esanguratsuak izanez gero, loaren espezialista den neurologoarekin egiten da bisita (STOP-Bang eta Berlin galdetegiak barne) pertsonalizatua, tratamendu farmakologikorako zein ez-farmakologikorako gomendio espezifikoekin.
Emaitzak
2024ko uztailaren 1era bitartean, 165 parte-hartzaile batu dira, 69.6+/-5.8 urtekoak, %48.9 emakumeak, eta CAIDE dementzia-arriskuaren 7.8+/-1.4 indizea dutenak. WatchPAT bidezko azterketak erakusten du: %44.7ak apnea-hipopnea (AHI) indizea >15 duela, eta % 12.8k, zehazki, IAH>30, nahiz eta subjektiboki hautematen den loaren kalitatea ona izan, eguneko hiperlogura esanguratsu eza barne.Gorputzaren masa indizea da AHI handienarekin lotuen dagoena (p<0.001), eta AHI handiagoa gaueko saturazio baxuagoekin eta bihotz-frekuentzia handiagorekin (p<0.001), eta lo sakonaren portzentaje txikiagoarekin (p=0.002) lotzen da.
Ondorioak
Loaren nahasteak gutxiegi diagnostikatuta daude populazio mailan, batez ere dementzia garatzeko egoera zaurgarrian daudenengan, eta desadostasun handia dago lo pertzepzio subjektiboaren eta neurketa objektiboen artean.Bibliografia
1)Dzierzewski JM, Dautovich N, Ravyts S. Sleep and Cognition in Older Adults. Sleep Med Clin. 2018 Mar;13(1):93-106. doi: 10.1016/j.jsmc.2017.09.009. Epub 2017 Dec 8. PMID: 29412987; PMCID: PMC5841581.2)Bubu OM, Andrade AG, Umasabor-Bubu OQ, Hogan MM, Turner AD, de Leon MJ, Ogedegbe G, Ayappa I, Jean-Louis G G, Jackson ML, Varga AW, Osorio RS. Obstructive sleep apnea, cognition and Alzheimer's disease: A systematic review integrating three decades of multidisciplinary research. Sleep Med Rev. 2020 Apr;50:101250. doi: 10.1016/j.smrv.2019.101250. Epub 2019 Dec 12. PMID: 31881487; PMCID: PMC7593825.
3)Yalamanchali S, Farajian V, Hamilton C, Pott TR, Samuelson CG, Friedman M. Diagnosis of obstructive sleep apnea by peripheral arterial tonometry: meta-analysis. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2013 Dec;139(12):1343-50. doi: 10.1001/jamaoto.2013.5338. PMID: 24158564.
4)Ecay-Torres M, Estanga A, Tainta M, Izagirre A, Garcia-Sebastian M, Villanua J, Clerigue M, Iriondo A, Urreta I, Arrospide A, Díaz-Mardomingo C, Kivipelto M, Martinez-Lage P. Increased CAIDE dementia risk, cognition, CSF biomarkers, and vascular burden in healthy adults. Neurology. 2018 Jul 17;91(3):e217-e226. doi: 10.1212/WNL.0000000000005824. Epub 2018 Jun 13. PMID: 29898969.






